Czy sąd okręgowy może unieważnić umowę w sprawie zamówienia publicznego?

Przegrana sprawa przed Krajową Izbą Odwoławczą często stanowi ostatni etap ubiegania się o zamówienie, pomimo iż zgodnie z Prawem zamówień publicznych, wykonawca może wnieść skargę do sądu okręgowego. Wniesienie skargi nie skutkuje jednak zakazem zawarcia umowy pomiędzy zamawiającym a wybranym wykonawcą – brak jest bowiem w przypadku skarg do sądu analogicznego przepisu jak art. 183 ust. 1 Prawa zamówień publicznych, który zakazuje zamawiającemu zawarcia umowy do czasu ogłoszenia przez Krajową Izbę Odwoławczą wyroku. Wobec tego zamawiający po wydaniu wyroku przez arbitrów, zawiera umowę z wybranym wykonawcą. Co prawda inny wykonawca może wnieść skargę do sądu, ale bardzo trudno będzie mu uzyskać rozstrzygnięcie, które będzie go w pełni satysfakcjonować, tj. doprowadzić do unieważnienia umowy.

Z art. 198f Prawa zamówień publicznych wynika, iż sąd rozpoznający skargę, uwzględniając ją, zmienia wyrok i może wydać takie same rozstrzygnięcia jak w przypadku Krajowej Izby Odwoławczej – czyli stosuje się odpowiednio art. 192 Prawa zamówień publicznych. Zgodnie jednak z tym przepisem, unieważnienie umowy jest możliwe tylko w przypadku, gdy zachodzi jedna z sytuacji określonych w art. 146 ust. 1 Prawa zamówień publicznych, tj. gdy zamawiający:

1)   z naruszeniem przepisów ustawy zastosował tryb negocjacji bez ogłoszenia lub zamówienia z wolnej ręki;

2)   nie zamieścił ogłoszenia o zamówieniu w Biuletynie Zamówień Publicznych albo nie przekazał ogłoszenia o zamówieniu Urzędowi Publikacji Unii Europejskiej;

3)   zawarł umowę z naruszeniem przepisów art. 94 ust. 1 albo art. 183 ust. 1, jeżeli uniemożliwiło to Izbie uwzględnienie odwołania przed zawarciem umowy;

4)   uniemożliwił składanie ofert orientacyjnych wykonawcom niedopuszczonym dotychczas do udziału w dynamicznym systemie zakupów lub uniemożliwił wykonawcom dopuszczonym do udziału w dynamicznym systemie zakupów złożenie ofert w postępowaniu o udzielenie zamówienia prowadzonym w ramach tego systemu;

5)   udzielił zamówienia na podstawie umowy ramowej przed upływem terminu określonego w art. 94 ust. 1, jeżeli nastąpiło naruszenie art. 101 ust. 1 pkt 2;

6)   z naruszeniem przepisów ustawy zastosował tryb zapytania o cenę.

Jeśli natomiast nie zachodzi żadna z sytuacji określonych w art. 146 ust. 1 Prawa zamówień publicznych, a zamawiający naruszył jakiś przepis ustawy, to sąd okręgowy jedynie stwierdza naruszenie przepisów ustawy. W takim przypadku wykonawcy przysługuje jedynie roszczenie odszkodowawcze do zamawiającego, lecz nie może domagać się unieważnienia zawartej z innym wykonawcą umowy.