Udzielenie zamówienia z wolnej ręki na podstawie art. 67 ust. 1 pkt 1 lit. 1 lit. a Prawa zamówień publicznych

W dniu 3 grudnia 2013 r. Naczelny Sąd Administracyjny w sprawie o sygn. II GSK 1337/12 oddalił skargę kasacyjną zamawiającego od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 24 kwietnia 2012 r. w sprawie o sygn. akt V SA/Wa 324/12, oddalającego skargę na decyzję Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych w przedmiocie nałożenia kary pieniężnej w wysokości 30.000 zł z tytułu naruszenia przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych określających przesłanki stosowania trybu zamówienia z wolnej ręki na podstawie art. 67 ust. 1 pkt 1 lit. a Prawa zamówień publicznych.

Sądy administracyjne w całości podzieliły stanowisko Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych co do okoliczności w jakich dopuszczalne jest stosowanie art. 67 ust. 1 pkt 1 lit. a Prawa zamówień publicznych, który stanowi, że Zamawiający może udzielić zamówienia z wolnej ręki, jeżeli dostawy, usługi lub roboty budowlane mogą być świadczone tylko przez jednego wykonawcę z przyczyn technicznych o obiektywnym charakterze. W uzasadnieniu wyroku Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że dla przyjęcia, że przesłanki określone w tym przepisie zostały spełnione, konieczne byłoby ocenienie zaistnienia sytuacji nieprzewidywalnej w kategoriach obiektywnych, podobnych do należytej staranności, którą należałoby zachować. Okolicznościami niemożliwymi do przewidzenia będą w szczególności zjawiska losowe i niezależne od zamawiającego (np. katastrofy, awarie). Zaistniała sytuacja, w której wymagane jest natychmiastowe wykonanie zamówienia, nie może wynikać z przyczyn leżących po stronie zamawiającego. Nie może być też spowodowana opieszałością w udzieleniu zamówienia.

Sąd administracyjny zarazem podkreślił, że przesłanka wyboru trybu z wolnej ręki przewidziana jest dla jak najszybszego, natychmiastowego wykonania czynności objętych zamówieniem. Aby skorzystać z tego trybu, musi istnieć pilna potrzeba udzielenia zamówienia z powodu okoliczności, których wcześniej zamawiający nie mógł przewidzieć. Sąd I instancji prawidłowo ocenił te przesłanki w kontekście tych powodów, które zostały wskazane przez stronę. Oceny tej nie może zmienić charakter inwestycji, a który był znany od samego początku zawarcia umowy i słusznie Sąd I instancji podkreślił, że należało się do tego wcześniej przygotować. Wyznaczenie postępowania przetargowego i konsekwencji związanych z tym przetargiem, jak też rodzaj inwestycji obciąża stronę, bo nie są to zdarzenia nieprzewidywalne. Prototypowość inwestycji także przemawia za obowiązkiem dołożenia należytej staranności.