W dniu 3
grudnia 2013 r. Naczelny Sąd Administracyjny w sprawie o sygn. II GSK 1337/12
oddalił skargę
kasacyjną zamawiającego od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w
Warszawie z dnia 24 kwietnia 2012 r. w sprawie o sygn. akt V SA/Wa 324/12,
oddalającego skargę na decyzję Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych w
przedmiocie nałożenia kary pieniężnej w wysokości 30.000 zł z tytułu naruszenia
przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych określających przesłanki stosowania
trybu zamówienia z wolnej ręki na podstawie art. 67 ust. 1 pkt 1 lit. a Prawa
zamówień publicznych.
Sądy
administracyjne w całości podzieliły stanowisko Prezesa Urzędu Zamówień
Publicznych co do okoliczności w jakich dopuszczalne jest stosowanie art. 67
ust. 1 pkt 1 lit. a Prawa zamówień publicznych, który stanowi, że Zamawiający może
udzielić zamówienia z wolnej ręki, jeżeli dostawy, usługi lub roboty budowlane
mogą być świadczone tylko przez jednego wykonawcę z przyczyn technicznych o
obiektywnym charakterze. W uzasadnieniu
wyroku Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że dla przyjęcia, że przesłanki określone
w tym przepisie zostały spełnione, konieczne byłoby ocenienie zaistnienia
sytuacji nieprzewidywalnej w kategoriach obiektywnych, podobnych do należytej
staranności, którą należałoby zachować. Okolicznościami niemożliwymi do
przewidzenia będą w szczególności zjawiska losowe i niezależne od zamawiającego
(np. katastrofy, awarie). Zaistniała sytuacja, w której wymagane jest
natychmiastowe wykonanie zamówienia, nie może wynikać z przyczyn leżących po
stronie zamawiającego. Nie może być też spowodowana opieszałością w udzieleniu
zamówienia.
Sąd administracyjny zarazem podkreślił, że przesłanka wyboru trybu z wolnej
ręki przewidziana jest dla jak najszybszego, natychmiastowego wykonania
czynności objętych zamówieniem. Aby skorzystać z tego trybu, musi istnieć pilna
potrzeba udzielenia zamówienia z powodu okoliczności, których wcześniej zamawiający
nie mógł przewidzieć. Sąd I instancji prawidłowo ocenił te przesłanki w
kontekście tych powodów, które zostały wskazane przez stronę. Oceny tej nie
może zmienić charakter inwestycji, a który był znany od samego początku
zawarcia umowy i słusznie Sąd I instancji podkreślił, że należało się do tego
wcześniej przygotować. Wyznaczenie postępowania przetargowego i konsekwencji
związanych z tym przetargiem, jak też rodzaj inwestycji obciąża stronę, bo nie
są to zdarzenia nieprzewidywalne. Prototypowość inwestycji także przemawia za
obowiązkiem dołożenia należytej staranności.